Η ΠΥΡΠΟΛΗΣΗ ΤΟΥ ΒΑΛΤΕΤΣΙΟΥ

Του Γιώργου Πραχαλιά. 

Ο Κεχαγιάμπεης, αφού ολοκλήρωσε τις εκκαθαριστικές του επιχειρήσεις στον άξονα Ρίο-Πάτρα-Βοστίτσα-Κόρινθος-Άργος-Ναύπλιο, αναχωρεί γεμάτος κομπασμό για τον αντικειμενικό του σκοπό που είναι η ενίσχυση της πολιορκούμενης Τριπολιτσάς. Η είδηση προκαλεί ντελίριο ενθουσιασμού στους Τούρκους της Τριπολιτσάς και τον αληθινό τρόμο στους επαναστατημένους Έλληνες. Γράφει χαρακτηριστικά ο Φωτάκος: «Το αίμα ούλων μας επάγωσε εις τις φλέβες μας».

Ο Μεχμέτ Σαλήχ, ο Καϊμακάμης (τοποτηρητής) της Τριπολιτσάς, θέλει να επιτύχει ο ίδιος μια νίκη πριν την άφιξη του Κεχαγιάμπεη, εξολοθρεύοντας το πλέον επικίνδυνο στρατόπεδο των Ελλήνων, αυτό του Βαλτετσίου. Γνωρίζει άλλωστε ότι η ψυχολογία στο στρατόπεδο των Ελλήνων είναι κακή, από την αποκάλυψη ότι ο Πετρόμπεης του είχε στείλει μυστικά τον έμπιστό του Γεράσιμο Παπαδόπουλο στην Τριπολιτσά για διαπραγματεύσεις.

Το πρωί της 26ης Απριλίου 1821, οι Τούρκοι βγαίνουν από την Τριπολιτσά με 10.000 άνδρες και, ενώ προσποιούνται ότι θα κινηθούν προς Βέρβενα, αλλάζουν πορεία και χτυπούν το Βαλτέτσι. Οι Έλληνες καταρρέουν και οπισθοχωρούν πολεμώντας προς το χωριό Αραχαμίτες, ενώ ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης μόλις που γλυτώνει το θάνατο. Οι Τούρκοι μπαίνουν στο Βαλτέτσι και αρχίζουν να το πυρπολούν, ενώ τους δύο σκοπούς που βρήκαν στην είσοδο του χωριού τους κατακρεουργούν, κόβοντάς τους σε πολλαπλά κομμάτια.

Ο Κολοκοτρώνης στέκει και πολεμάει μονάχος με 30 άνδρες στο Καλογεροβούνι, έξω από το χωριό. Αργά το μεσημέρι καταφθάνουν ελληνικές ενισχύσεις από τα γειτονικά στρατόπεδα Βερβαίνων-Χρυσοβιτσίου-Πιάνας και με επική αντεπίθεση ο Κολοκοτρώνης κατορθώνει να ανατρέψει τους Τούρκους από την τοποθεσία, καταδιώκοντάς τους μέχρι τα πρόθυρα του τείχους της Τριπολιτσάς. Ο Νικηταράς καταδιώκει τους Τούρκους στον κάμπο της Μπολέτας φωνάζοντας: «Που πάτε ωρέ Περσιάνοι! Σταθείτε να πολεμήσετε»!

Επιστρέφοντας στο Βαλτέτσι, το ηθικό όλων είναι σε άσχημη κατάσταση. Ο Κολοκοτρώνης για να τους ενθαρρύνει παίρνει τα κομμάτια των κατακρεουργημένων φρουρών του Βαλτετσίου και αρχίζει να τα φιλά κάνοντας το σταυρό του, λέγοντας ότι αυτοί οι νεκροί είναι άγιοι και θα πάνε στον Παράδεισο για τη γενναιότητά τους…

Οι καπεταναίοι όμως έχουν αποκαρδιωθεί και την επόμενη μέρα εγκαταλείπουν τον Κολοκοτρώνη μονάχο του στο Βαλτέτσι. Αφηγείται με πικρία ο Γέρος «Την άλλην ημέραν ευρήκαν αφορμή πως θα πάνε να εύρουν στρατιώτες. Φεύγει και ο Μούρτζινος, μένω με είκοσι ανθρώπους εδικούς μου».

Μοναδική ελπίδα του Κολοκοτρώνη είναι πια οι συντοπίτες του Καρυτινοί. Στέλνει μαντατοφόρους στους προεστούς και τους καπεταναίους της επαρχίας Καρυταίνης να συναχθούν στις 28 του Απρίλη στο Χρυσοβίτσι, για να αποφασίσουν αν θα συνεχίσουν την πολιορκία της Τριπολιτσάς. Συνεχίζει την αφήγηση ο Γέρος «Εγώ με τους είκοσι εκείνους επήγα και έμασα τους Καρυτινούς».

Ο Κολοκοτρώνης στέλνει και μια συγκλονιστική επιστολή στον επίσης Καρυτινό και έμπιστό του Μητροπολίτη Βρεσθένης Θεοδώρητο, που διοικούσε το στρατόπεδο Βερβένων. Γράφει ο Γέρος με έντονη ψυχική φόρτιση: «Καπετάν δεσπότη Βρεσθένης, μ’όσοι είσαστε αυτού εις τα Βέρβενα, αν είσαι Καρυτινός και καπετάν δεσπότης, να φυλάξετε την πολιορκίαν καλά και καταφθάνω κ’εγώ με στρατεύματα πολλά». Ο Φωτάκος, που έγραψε καθ’ υπαγόρευσή του Γέρου αυτή την επιστολή αναφέρει: «κανείς δεν δύναται να περιγράψει τα κλαύματα και τους αναστεναγμούς του Κολοκοτρώνη εις την περίστασιν αυτήν. Μόνος με δέκα ανθρώπους έμεινεν…»

Η συνέχιση της πολιορκίας της Τριπολιτσάς και της επανάστασης στο Μοριά θα κριθούν λοιπόν στις 28 Απριλίου 1821, στο δραματικό πολεμικό συμβούλιο στο Χρυσοβίτσι. Η ιστορία κρατάει την ανάσα της…

Κείμενo: Γιώργος Θ. Πραχαλιάς

Φωτογραφίες: Το Βαλτέτσι και χάρτης της ευρύτερης τοποθεσίας.