Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΒΑΛΤΕΤΣΙΟΥ 12 - 13 ΜΑΪΟΥ 1821 - ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΑΕΙΜΝΗΣΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Γράφει ο Χρήστος Παπαδημητρίου

Ο ακόλουθος Πανηγυρικός Λόγος αποτελεί παρακαταθήκη του αείμνηστου πλέον Θείου μου, ο οποίος για πολλά χρόνια εκφωνούσε τον Πανηγυρικό της μέρας στην εκδήλωση της Ένωσης Δημοβαλτετσιωτών Αττικής που πραγματοποιούσε κάθε χρόνο στις 13 Μαϊου με Δοξολογία στον Άγιο Γεώργιο του Καρύτση και μετά κατάθεση στεφάνου στο Άγαλμα του Αρχιστράτηγου Θεοδώρου Κολοκοτρώνη επί της Σταδίου, στην Αθήνα. 

Αγαπητοί Συμπατριώτες, Δημοβαλτετσιώτες, Αρκάδες, Πανέλληνες,

Χαίρετε Αγαλλιάσθε…!!!!!

Για μια ακόμα φορά, γιορτάζουμε σήμερα την Επέτειο της Ιστορικής «Μάχης του Βαλτετσιού 12-13 Μαΐου», πιστοί στο ρήμα του Στρατηλάτη Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, «να γιορτάζεται αυτή η Ημέρα εις Αιώνας Αιώνων, έως ου στέκει το Έθνος διότι ήτον η Σωτηρία της Πατρίδος».

Λίγο – πολύ, σας είναι γνωστά τα Γεγονότα αυτής της Μάχης. Ωστόσο, μιας και το καλεί η Ημέρα, τα υπενθυμίζουμε. Όμως εντελώς συνοπτικά, για να μην είναι κουραστικά.

Μετά την Κατάληψη της Καλαμάτας στις 23 Μαρτίου 1821, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης διείδε την ανάγκη Μεταφοράς του Πολέμου στο Κέντρο της Πελοποννήσου και κατεύθυνσής του, - από εκεί – προς την Υπόλοιπη Ελλάδα. Προς τούτο κατάστρωσε Μεγαλοφυές Σχέδιο Ασφυκτικής Πολιορκίας της Τριπολιτσάς, - που ήταν η έδρα του Πασά - , με στόχο να δημιουργηθούν οι κατάλληλες Συνθήκες Παράδοσης ή Άλωσης της, σε σύντομο χρόνο.

Το Σχέδιο προέβλεπε την Ίδρυση Κεντρικού Στρατοπέδου στο Βαλτέτσι, και Βοηθητικών Στρατοπέδων στο Χρυσοβίτσι, στην Πιάνα, στα Βέρβαινα και στα Δολιανά. Εκεί οι Επαναστατημένοι Έλληνες θα εκπαιδεύονταν ως Τακτικός Στρατός, και από εκεί, - με Καταδρομικές Ενέργειες - , θα εμπόδιζαν τις Εξόδους των Τούρκων, για Ανεφοδιασμό τους σε Τρόφιμα και Ζωοτροφές. Δηλαδή με σημερινή ορολογία, εφάρμοσε ένα εμπάργκο.

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ίδρυσε το Πρώτο Στρατόπεδο στο Βαλτέτσι με διπλό σκοπό: Αφενός εκεί να λειτουργεί το Βασικό Κέντρο Στρατιωτικής Εκπαίδευσης των Ατάκτων Επαναστατημένων Ελλήνων και αφετέρου από εκεί να εποπτεύονται, παρενοχλούνται και περιορίζονται, οι Κινήσεις των Τούρκων, - από και προς του Λιονταριού την Πόρτα - , και να συντονίζεται η Πολιορκητική Δραστηριότητα των Ελλήνων, γύρω από την Τριπολιτσά.

Έτσι, το Στρατόπεδο του Βαλτετσιού, έγινε το Επαναστατικό Κέντρο των Ελλήνων, που προκάλεσε έντονη ανησυχία στους Τούρκους. Και γι’ αυτό, - αμέσως μετά την πρόχειρη Ίδρυσή του - , οι Τούρκοι το διέλυσαν στις 26 Απριλίου 1821, με αιφνιδιαστική Επιθετική Ενέργεια, Τρέψαντες σε Άτακτη Φυγή τους, εκεί, ατάκτως Στρατοπεδευμένους Έλληνες.

Ωστόσο, η δυσμενής αυτή Εξέλιξη, - παρότι σκόρπισε απογοήτευση στους Έλληνες - , είχε μια Σημαντική Ευνοϊκή Παρενέργεια, τόσο για το Στρατόπεδο του Βαλτετσίου όσο και για την πορεία του Απελευθερωτικού Αγώνα: Εξανάγκασε τους Έλληνες να ορίσουν Αρχιστράτηγο του Αγώνα τον Εμπειροπόλεμο Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, ο οποίος γρήγορα αναδιοργάνωσε το Στρατόπεδο του Βαλτετσιού, κατασκευάζοντας οχυρώματα, τα λεγόμενα Ταμπούρια, στα τέσσερα Υψώματα, στα οποία τοποθέτησε, σε θέσεις Μάχης, ετοιμοπόλεμα Στρατιωτικά Τμήματα, με Οπλαρχηγούς τους Μαυρομιχαλαίους, τον Μητροπέτροβα, τον Κεφάλα, τον Φλέσσα, τον Φίλιο, τον Σιώρη, τον Κατσανό, τον Παπατσώνη και τους Μαυραίους. Ως Εφεδρεία δε, ετοποθέτησε, στα Βοηθητικά Στρατόπεδα, Στρατιωτικά Τμήματα με Οπλαρχηγούς, τον Παπαδιαμαντόπουλο στο Χρυσοβίτσι, τον Πλαπούτα στην Πιάνα και τον Νικηταρά στα Βέρβαινα.

Η Οργάνωση του Στρατοπέδου στο Βαλτέτσι, έγινε κατά υποδειγματικό τρόπο.  Πέρα από΄τα Οχυρώματα, υπήρχαν προωθημένα Φυλάκια, Σκοποί και σύνθημα Αναγνώρισης, καθώς και Μέσα Οπτικής Επικοινωνίας, μεταξύ των Στρατοπέδων, με φωτιές επι της Επανοχρέπας και των Στρατοπέδων.

Ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης εκράτησε το ρόλο του συντονιστή, κινούμενος μεταξύ Βαλτετσιού, Χρυσοβιτσιού και Πιάνας, προβλέποντας ότι σύντομα θα εκδηλωνόταν Επιθετική Ενέργεια των Τούρκων, κατά του Βαλτετσιού, και αυτό πράγματι συνέβη.

Η Ταχεία Ανασυγκρότηση και Τακτική Αναδιοργάνωση του Στρατοπέδου στο Βαλτέτσι, εξανάγκασε τον Κεχαγιάμπεη ή Μουσταφάμπεη (Στρατιωτικό Διοικητή της Τριπολιτσάς και Προσωπικό Απεσταλμένο του Σουλτάνου, για Καταστολή της Επανάστασης των Ελλήνων), να εκστρατεύσει κατά του Βαλτετσιού, με πανίσχυρη Στρατιωτική Δύναμη, αποτελούμενη από΄7.000 πεζούς, 2.000 ιππείς και πολυάριθμα κανόνια.

Η Μάχη άρχισε το πρωί της 12^ης Μαΐου 1821 και τελείωσε την επόμενη μέρα. Υπήρξε σφοδρή και πεισματώδης – και από τα δύο Μέρη - , φονική για τους Τούρκους και νικηφόρα για τους Έλληνες.

Η θριαμβική κατάληξη της Μάχης του Βαλτετσιού 12-13 Μαΐου 1821αναπτέρωσε το Ηθικό όλων των Ελλήνων, αφού απέδειξε ότι ο Δυνάστης δεν είναι Ανίκητος, και κατέδειξε την Ορθότητα της Στρατηγικής του Κολοκοτρώνη, η οποία επέφερε την Πρώτη Νίκη των Επαναστατημένων Ελλήνων και οδήγησε στην Άλωση της Τριπολιτσάς, μόλις 4 μήνες αργότερα.

Για το μέγεθος και την σημασία της «Μάχης του Βαλτετσιού» σταχυολογούμε σχόλια και κρίσεις επιφανών Ελλήνων Ιστορικών:

Ο Φωτάκος γράφει: «Τέλος πάντων, ήλθεν η ώρα να δοξασθούν και να ελευθερωθούν οι Έλληνες με την βοήθειαν του Θεού. Εις το Βαλτέτσι εσυντάχθηκαν τόσοι Οπλαρχηγοί, όσοι ουδέποτε άλλοι, καθόλον τον αγώνα. Εκεί ήτο σχεδόν το όλον της Πελοποννήσου, και, όστις έβλεπεν, επίστεικεν ότι αφεύφκτως θα αποκτήσωμεν την Ελευθερίαν μας»

Ο Σπυρίδων Τρικούπης συμπληρώνει: «Είδομεν τους Έλληνας, έως χθες, διασκορπιζομένους και φεύγοντας, απ’ έμπροσθεν των εχθρών, οσάκις και όπου τους συνήντων. Από΄δε της περί ης ο λόγος Μάχης, βλέπομεν τούτους νικώντας δια της υπομονής και γενναιότητάς των. Η παράδοξος αυτή μεταβολή, δεν προήλθε εξ ελλείψεως των Τούρκων, των οποίων το πολεμικόν σχέδιον ήτο ορθρό και η γενναιότης μεγάλη. Αλλά οφείλεται όλην εις την γενναίαν απόφασιν, - των εν τω Χωρίω ολίγων Ελλήνων – να νικήσουν ή να αποθάνουν. Η Νίκη αυτή, του Βαλτετσιού, ενίσχυσεν τον κλονιζόμενον Αγώνα».

Ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, επισημαίνει: «Μετά την Νίκην, τι θάρρος των Ελλήνων, ηύξησεν. Άρα ευλόγως, το εν Βαλτετσίω Τρόπαιον, ελογίσθη ως ο θεμέλιος λίθος της Ελληνικής Ανεξαρτησίας, και δικαίως εξυμνήθη ως εν εκ των μάλλον αξιομνημονεύτων έργων της Ελληνικής Επανάστασης».

Τέλος, ο Διονύσιος Κόκκινος, συμπεραίνει: «Οι Έλληνες, αν ενικώντο στο Βαλτέτσι, δεν θα υφίστατο πλέον Επανάστασις. Θα ησύχαζον, αυτομάτως, η Στερεά Ελλάς και αι Νήσοι».

Οι προαναφερθείσες απόψεις των εγκρίτων Ιστορικών, συμπίπτουν με την άποψη του πρωτσγωνιστή της Μάχης, του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, που είπε: «Εκείνος ο Πόλεμος εστάθη η ευτυχία της Πατρίδος. Αν εχαλιόμεθα, εκινδυνεύαμε να μην κάμομε ορδί πλέον».

Τελειώνοντας, ας δούμε πως περιγράφει την «Μάχη» η Λαϊκή Μούσα:

Και την αυγή σηκώθηκαν, επήγαν στο Βαλτέτσι,

επιάσανε τον Πόλεμο, απ’ την αυγή ως το βράδυ.

 Ολονυχτίς πολέμαγαν, όσο που βγήκε ο ήλιος,

πικρό γιουρούσι εκάμανε, να πάνε στα Ταμπούρια.

Μα βγάλ’ ο Πάνος το σπαθί, με ούλο του τα’ ασκέρι,

βάνει τους Τούρκους ομπροστά, σαν την κοπή τα γίδια.

Πέντε χιλιάδες χάλασαν, όσο να μπουν στο κάστρο (της Τριπολιτσάς),

τους πήραν τον Τσιμπεανέ και ούλους τους Χαζνέδες.

Κλαίγαν μανάδες για παιδιά, γυναίκες για τους άντρες,

κλαίγαν και τα Χαρέμια τους, π’ απόμειναν Χηράδες.

Πικρή τους βρήκε η Άνοιξη, το καλοκαίρι μαύρο,

το δόλιο το Χινόπωρο, πικρό φαρμακωμένο.

Χρόνια Πολλά….!!!!